Điểm tên các loại mắm ở Việt Nam – Gia vị đặc trưng của ẩm thực Việt

Đi dọc khắp đất nước hình chữ S, ắt hẳn bạn sẽ trầm trồ với sự phong phú của các loại mắm ở Việt Nam – hương vị tạo nên “chất riêng” của từng miền. Hãy cùng Cá Gỗ Vietnamese Restaurant bước vào thế giới của mắm, nghe từng câu chuyện kể để hiểu thêm về “nét vị” đặc biệt này nhé! 

I. Mắm Việt Nam – Gia vị đặc trưng không thể thiếu trong bữa cơm của người Việt

Sở hữu đường bờ biển dài 3.260km bắt đầu từ Móng Cái đến Nghệ An rồi tiếp tục ở Cà Mau, cùng hệ thống sông, suối, hồ, ao chằng chịt, đời sống người Việt sớm gắn liền với nghề chài lưới quanh năm. Chính từ nguồn tài nguyên và nếp sống sông nước ấy,các loại mắm ở Việt Namra đời không chỉ giúp bảo quản thực phẩm mà còn mở ra một thế giới hương vị phong phú, đậm đà bản sắc. 

Thuở ấy, khi đời sống mưu sinh đầy vất vả, chỉ cần bát cơm trắng kèm chén mắm là đã tạo nên bữa ăn ngon, nuôi dưỡng con người ta qua những ngày tháng lao động. Đến nay, nền ẩm thực phong phú với muôn vàn sắc – vị, mắm vẫn hiện diện trong mâm cơm qua hình hài mộc mạc: chén nước chấm, bát nước chan. Cứ như thế, các loại mắm ở Việt Nam đã gắn bó và trở thành hương vị quen thuộc, khiến ai thưởng thức cũng nhận ra ngay sự thân thương, ấm áp của quê nhà.

Không dừng lại ở đó, dưới lớp màu nâu đỏ, vàng óng hay tím sẫm của mắm là câu chuyện dài về sự tỉ mỉ, kiên nhẫn của người dân địa phương. Phải qua bao ngày tháng ủ chượp, biến đổi của thời gian và bàn tay khéo léo, các loại mắm ở Việt Nam mới đủ độ chín, dậy lên hương vị đậm đà, nồng sâu. Bởi thế, không ngoa khi nói, mắm là thức vị “lạ lùng”, sâu cay mà gói cả tinh thần, văn hóa người Việt. 

II. Điểm danh TOP 10 loại mắm ở Việt Nam nổi trứ danh ở các vùng miền

Đi khắp dải đất hình chữ S, mỗi loại mắm Việt Nam – mang theo một câu chuyện riêng của vùng đất sản sinh ra nó.

1. Mắm tôm

Luôn đứng top đầu trong danh sách các loại mắm ở Việt Nam đáng thử, mắm tôm không chỉ là một loại gia vị mà còn là biểu tượng của ẩm thực vùng Bắc Bộ.  Trong đó, các làng chài vùng ven biển nơi đây nổi danh là nơi sản xuất mắm tôm ngon nhất Việt Nam. Mắm ở đây được làm từ tôm biển tươi, ủ với muối và để lên men tự nhiên từ 6 tháng đến 1 năm, tạo ra sắc tím đặc trưng cùng mùi hương nồng nàn, cuốn hút.  

Chính nhờ hương vị độc đáo và ấn tượng, Cá Gỗ Vietnamese Restaurant đã khéo léo đưa món cà pháo mắm tôm vào thực đơn, làm trọn vẹn phong vị truyền thống cho mâm cơm miền Bắc. Cà pháo giòn giòn, thấm đẫm mắm tôm, hòa quyện hoàn hảo với cơm trắng, rau muống xào tỏi và cá chiên – tạo nên một bữa ăn không chỉ không chỉ ngon miệng mà còn gợi lên bao ký ức thân thương về mâm cơm gia đình.

2. Mắm nêm

Cùng với các loại mắm ở Việt Nam được chế biến từ cá cơm hoặc cá trích, mắm nêm mang hương vị đậm đà, có thể làm say lòng bất kỳ ai yêu thích vị mặn mà biển cả. Tuy nhiên, người dânmỗi vùng miền lại có sự sáng tạo riêng trong cách chế biến nên hương vị thức mắm này. Nếu mắm nêm miền Trung nổi bật với vị cay nồng, thì mắm nêm Phú Quốc lại nhẹ nhàng, thanh thoát, mang lại trải nghiệm ẩm thực tinh tế. 

Tại Cá Gỗ Vietnamese Restaurant, mắm nêm chính là “linh hồn” trong món Mẹt Cuốn Heo Quay – đặc sản miền Trung được nhà hàng gìn giữ và nâng tầm. Vị mặn ngọt, cay nồng của chén mắm nêm, quyện cùng miếng heo quay giòn bì, rau sống tươi xanh và bánh tráng mềm dẻo… tất cả “cuốn tròn” nên trải nghiệm ẩm thực miền duyên hải, dân dã mà khó quên.

3. Mắm ruốc

Bên cạnh các loại mắm ở Việt Nam quen thuộc, trong gian bếp miền Trung không thể thiếu thức mắm giản dị mà đậm đà – mắm ruốc Huế. Được làm từ những con ruốc biển nhỏ, đem ủ với muối cho đến khi chuyển sang màu nâu đỏ, mắm ruốc mang hương vị rất riêng: không quá nồng nhưng lại dậy lên vị ngọt hậu sâu lắng. 

Với người miền biển, mắm ruốc Huế không chỉ là gia vị mà còn là ký ức – ký ức của những ngày thiếu thốn chỉ với món thịt kho mắm ruốc – lặng lẽ vun đầy bữa cơm. Bởi thế, vị mặn của mắm ruốc đâu đơn thuần là vị muối biển mà còn là vị tình, vị mặn của miền đất chịu thương chịu khó. Ngày nay, mắm ruốc đã trở thành một thức chấm đặc trưng, hòa quyện cùng các loại trái cây chua ngọt như xoài, ổi, tạo nên món tráng miệng không thể thiếu sau bữa ăn các gia đình. 

4. Mắm cáy

Là tinh hoa ẩm thực Bắc Bộ, mắm cáy đã trở thành “thức quen” gắn liền với bữa cơm quê của người Thanh Hà, Hải Dương. Khác với các loại mắm ở Việt Nam, được làm từ cá biển, mắm cáy được làm từ cáy đồng – loài giáp xác nhỏ sống ở ruộng lúa, bãi bồi ven sông. Trải qua quá trình ủ muối, trộn thính, phơi nắng, mắm cáy đạt độ chín muồi với sắc vàng nâu sánh mịn, mang hương vị đậm đà, hậu ngọt đặc trưng. 

5. Mắm rươi

Nhắc đến rươi, người ta thường nghĩ ngay đến món chả rươi béo ngậy, nhưng ít ai biết rằng mắm rươi cũng là một đặc sản nức tiếng ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Mắm rươi đặc biệt bởi nguyên liệu hiếm – con rươi – chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, vào vài đợt nước lũ trong năm. Khi nước dâng, rươi theo dòng trôi ra khỏi hang, và đây là thời điểm người dân phải nhanh chóng đánh bắt, bởi chỉ chậm một chút, rươi sẽ lẩn mất, đến mùa sau mới xuất hiện lại.

Trong vô vàn các loại mắm ở Việt Nam, người Hải Dương, Hải Phòng vẫn luôn coi mắm rươi là đặc sản trân quý, không chỉ vì sự hiếm có mà còn bởi hương thơm dịu, vị béo nhẹ là lạ. Chấm cùng thịt luộc, rau luộc hay đơn giản chỉ là rưới lên bát cơm nóng, mắm rươi như ôm trọn hương vị quê hương vào từng giọt“tình tứ” .

6. Mắm tôm chua

Góp âm hưởng Huế trữ tình vào kho tàng các loại mắm ở Việt Nam, mắm tôm chua được ủ từ tôm đất tươi cùng riềng, tỏi, ớt, tạo nên sắc cam đỏ bắt mắt và vị chua thanh, ngọt hậu. Không chỉ là gia vị, mắm tôm chua còn làm dậy hương cho bánh tráng cuốn thịt heo hay bún bò Huế, mang đến thực khách trải nghiệm ẩm thực tinh tế, đậm đà bản sắc cố đô.

Tại mâm cơm miền Trung phục vụ ở Cá Gỗ Vietnamese Restaurant, mắm tôm chua thấm vào từng thớ thịt luộc, tạo nên món thịt luộc mắm tôm chua đậm đà, tinh tế. Cùng với chả giò giòn rụm, rau mồng tơi tươi ngon gom góp thêm sắc hương, khiến bữa cơm như một chuyến trở về với không gian ấm cúng, chan chứa hồn quê.

7. Mắm cá miền Tây

Vùng sông nước miền Tây, với hệ thống kênh rạch chằng chịt, không chỉ nổi tiếng với phong cảnh hữu tình mà còn là cái nôi của những loại mắm cá, góp nên vẻ phong phú khi nhắc về các loại mắm ở Việt Nam. Từ mắm cá sặc, cá linh, cá lóc đến mắm cá trèn, cá rô, mỗi loại mắm đều được chế biến qua quá trình muối chượp lâu ngày, lên men tự nhiên. Vì thế, mắm không chỉ giữ trọn vị tươi ngon của cá mà còn thấm đẫm những tinh túy của đất trời miền Tây.

Hơn cả gia vị, thức mắm này đã trở thành linh hồn trong những bữa ăn mộc mạc, phản ánh lối sống phóng khoáng, chân chất của người dân sông nước. Đặc biệt, lẩu mắm – sự kết hợp hoàn hảo giữa các nguyên liệu tươi ngon và hương vị đặc trưng – được xem là đỉnh cao trong việc thưởng thức mắm cá miền Tây. Thậm chí, có người đã nhận xét rằng: “Khách nào ghé thăm miền Tây mà chưa nếm thử món lẩu mắm thì coi như chưa hiểu gì về bản sắc ẩm thực nơi đây.” 

8. Mắm thái

Mắm thái ra đời từ thói quen tiết kiệm, tận dụng nguyên liệu của người dân Châu Đốc – An Giang. Khi cá lóc, cá sặc được đánh bắt nhiều, thay vì để hư hỏng, họ muối chượp rồi xé nhỏ, trộn cùng đu đủ bào sợi, tỏi, ớt, đường thốt nốt để làm ra thức mắm. Cũng chính vì thế, cái ngon của mắm thái không chỉ nằm ở độ đậm đà mà còn ở sự hòa quyện của nhiều nguyên liệu, tạo nên một tổng thể hấp dẫn, đậm chất Nam Bộ.

Trong các loại mắm ở Việt Nam, mắm thái nổi bật không chỉ nhờ hương vị thơm ngon mà còn bởi mối dây gắn kết với truyền thống hiếu khách của người dân đồng bằng sông Cửu Long. Người ta thường bảo: “Khách đến nhà, không trà thì mắm,” vậy nên một đĩa mắm thái cuốn cùng rau vườn tươi xanh và bún trắng mềm luôn là lời chào đón chân tình, nồng hậu nhất.

9. Mắm mực

Biển khơi cũng góp phần vào kho tàng các loại mắm ở Việt Nam với món mắm mực – thức mắm đậm đà từ vùng duyên hải miền Trung. Từ những con mực nhỏ, hay còn gọi là mực cơm hoặc mực sữa, vốn rất mềm và ngọt, người dân nơi đây muối và ủ lên men trong nhiều tháng, tạo ra món mắm với màu vàng nâu óng ánh, vị mặn mà, và hậu ngọt tự nhiên.

Dù không phổ biến như các loại mắm ở Việt Nam khác, mắm mực vẫn “âm thầm” gói ghém hương vị từ vùng biển nắng gió. Từ đó trở thành một phần không thể thiếu trong bữa cơm gia đình của người dân các vùng Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên,… Khi thưởng thức, vị mắm đậm đà lan tỏa, mà như một cái ôm ấm áp, đưa du khách trở về cảm giác gần gũi, thân thương của gia đình sau ngày dài xa cách.

10. Mắm thính

Trải dài theo dòng chảy những con sông hiền hòa ôm lấy làng quê, đồng bằng Bắc Bộ không chỉ là vựa lúa lớn mà còn là cái nôi của ẩm thực sông nước đầy tinh tế. Trong kho tàng các loại mắm ở Việt Nam, mắm thính mang một nét đặc trưng riêng, gắn liền với đời sống của người dân vùng châu thổ sông Hồng. Tận dụng nguồn cá nước ngọt dồi dào, người Bắc đã nghĩ ra cách muối cá, kết hợp với thính gạo rang thơm nức, tạo nên món mắm có vị bùi béo, thanh tao, không nồng gắt như mắm tôm hay mắm nêm.

Qua thời gian, món ăn này không chỉ phản ánh sự khéo léo của người nội trợ trong gia đình. Mà còn trở thành biểu tượng cho sự mộc mạc, chân phương trong văn hóa ẩm thực Bắc Bộ. Đến nay, dù cuộc sống có nhiều đổi thay, người dân miền Bắc vẫn giữ thói quen thưởng thức mắm thính cùng rau sống, thịt luộc vào những ngày trời trở gió—như một cách tìm về hương vị quê nhà. 

III. Thưởng thức ẩm thực thuần Việt đa vùng miền tại nhà hàng Cá Gỗ

Không chỉ là sự kết hợp của nguyên liệu và gia vị, ẩm thực Việt đích thực là câu chuyện về những miền quê, về nếp sống, về phong cách và tâm hồn của những con người gắn bó ở từng mảnh đất. Cá Gỗ Vietnamese Restaurant ra đời với mong muốn tái hiện trọn vẹn nét tinh túy ấy. Đưa thực khách bước vào hành trình khám phá những món ăn mang đậm bản sắc, giàu vị như chính đất và người Việt Nam.

Tọa lạc giữa phố biển Đà Nẵng, tại tầng 3 HAIAN Beach Hotel & Spa, Cá Gỗ Vietnamese Restaurant gói trọn tinh hoa ẩm thực ba miền. Nơi các loại mắm ở Việt Nam “chan chứa” hồn quê, quyện hoà tinh tế trong từng món ăn. Đó là bát mắm tôm sánh quyện, làm dậy lên vị giòn của cà pháo trong bữa cơm Bắc Bộ. Là chén mắm tôm chua ôm trọn lát thịt luộc mềm thơm nơi mâm cơm miền Trung, hay hương mắm me chua thanh len lỏi trong từng cuốn cá lóc của người Nam Bộ.

Đặc biệt, khi đặt chân đến Cá Gỗ Vietnamese Restaurant, thực khách không chỉ dùng bữa, mà còn đắm mình trong không gian mộc mạc, thanh bình với tre nứa, gỗ mộc. Ngồi giữa tầm nhìn biển cả bao la. Từng hương thơm, từng dư vị quê nhà như khẽ vỗ về, ôm ấp xúc cảm quý thực khách. Đó không chỉ là một bữa ăn, mà là khoảnh khắc bản thân được trân trọng, được thấu hiểu. Để rồi khi rời đi, mỗi thực khách mang theo một ký ức đẹp về Đà Nẵng – thành phố dịu dàng, hiếu khách và đong đầy hương vị quê nhà.

IV. Kết luận

Trong bản đồ ẩm thực, các loại mắm ở Việt Nam không chỉ góp vị đậm đà mà còn chất chứa sự dung dị, mộc mạc của quê hương trong từng món ăn. Tại Cá Gỗ Vietnamese Restaurant, thực khách sẽ được dịp thưởng thức trọn vẹn hương mắm đặc biệt ấy, lan tỏa “dịu dàng” trên nền những món ăn thuần Việt, đậm đà và đầy yêu thương. 

———-

Thông tin liên hệ: 

Cá Gỗ Vietnamese Restaurant – Homely Litting Dining 

Địa chỉ: Tầng 3, 278 Võ Nguyên Giáp, quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng

Hotline: (+84) 236 2228 666 

Fanpage: https://www.facebook.com/cagorestaurantdn 

Website: https://cago.haianbeachhotelspa.com/